Tình trạng tăng áp lực thẩm thấu có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng ở người mắc bệnh tiểu đường (đái tháo đường). Khi nước bị kéo ra khỏi tế bào, cơ thể không chỉ cảm thấy mệt mỏi mà còn đối mặt với nguy cơ tổn thương với các cơ quan khác. Khám phá cách quản lý và phòng tránh tăng áp lực thẩm thấu một cách hiệu quả.
1. Tăng áp lực thẩm thấu là gì?
Khi đường huyết tăng quá cao trong thời gian dài, cơ thể có thể rơi vào tình trạng mất nước nghiêm trọng và rối loạn ý thức, gọi là tăng áp lực thẩm thấu do tăng đường huyết (HHS). Đây là một biến chứng hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm, với tỷ lệ tử vong lên đến 20%.
Tình trạng này thường xảy ra ở người mắc đái tháo đường típ 2, nhưng đôi khi cũng có thể xuất hiện ở những người chưa từng được chẩn đoán tiểu đường trước đó.
2. Nguyên nhân gây tăng áp lực thẩm thấu ở người mắc tiểu đường
Nguyên nhân gây ra tăng áp lực thẩm thấu ở người mắc tiểu đường bao gồm:
2.1 Mất cân bằng insulin
Insulin được biết đến là một loại nội tiết tố, hay còn gọi là hormone (hóc-môn) được sản xuất bởi tuyến tụy, có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh lượng đường huyết.
- Cụ thể, khi nạp thực phẩm vào cơ thể, thức ăn sẽ được chuyển hóa thành đường glucose (gờ-lu-co).
Tại đây, insulin sẽ đóng vai trò là “chìa khóa” mở cánh cửa giúp đường glucose đi vào trong tế bào, từ đó cung cấp năng lượng để cơ thể hoạt động.
+ Nếu tế bào không mở cửa (do tế bào kém nhạy cảm với insulin), glucose không thể vào trong tế bào, vẫn bị giữ lại trong máu sẽ khiến đường huyết tăng cao, làm gia tăng áp lực thẩm thấu.
+ Hoặc nếu cơ thể không sản xuất đủ insulin, glucose tích tụ trong máu, tiếp tục làm gia tăng áp lực thẩm thấu.
2.2 Chế độ ăn uống không hợp lý
Tiêu thụ quá nhiều carbohydrates, đặc biệt là từ nguồn tinh chế (như đường và bánh kẹo) sẽ làm tăng nồng độ đường huyết, dẫn đến tăng áp lực thẩm thấu.
2.3 Căng thẳng, stress
Stress có thể làm tăng nồng độ hormone cortisol, từ đó làm tăng nồng độ glucose (đường) trong máu.
2.4 Thiếu hoạt động thể chất
Lối sống ít vận động làm bào trở nên kém nhạy cảm với insulin, tình trạng kháng insulin xảy ra.
3. Hậu quả của tăng áp lực thẩm thấu
Tăng áp lực thẩm thấu có thể dẫn đến những hậu quả sức khỏe nghiêm trọng:
- Mất nước: khi tăng áp lực thẩm thấu, cơ thể mất nước cực nhanh. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến một số triệu chứng như: khô da, khát nước liên tục, thậm chí là sốc do mất nước.
- Tổn thương tế bào: tế bào mất nước sẽ bị tổn thương hoặc chết. Điều này làm ảnh hưởng đến nhiều cơ quan, đặc biệt là thận và mắt.
- Biến chứng bệnh lý: tăng áp lực thẩm thấu góp phần vào sự phát triển của biến chứng tiểu đường như: bệnh lý võng mạc, bệnh thận tiểu đường và bệnh lý thần kinh ngoại biên.
- Giảm khả năng miễn dịch: thiếu nước và tăng áp lực thẩm thấu làm suy yếu hệ thống miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng.
4. Biện pháp phòng ngừa tình trạng tăng áp lực thẩm thấu
Để kiểm soát tình trạng tăng áp lực thẩm thấu, người mắc tiểu đường cần thực hiện những biện pháp:
- Thường xuyên theo dõi nồng độ glucose trong máu: việc kiểm tra đường huyết thường xuyên giúp phát hiện sớm sự gia tăng nồng độ glucose và điều chỉnh chế độ ăn uống cũng như thuốc cần dùng.
- Ăn uống lành mạnh: bữa ăn nên bao gồm nhiều rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc. Hạn chế thực phẩm chứa đường, tinh bột cao và thực phẩm chế biến sẵn.
- Tăng cường hoạt động thể chất: thực hiện tập thể dục 150 phút mỗi tuần giúp cải thiện khả năng sử dụng insulin và giảm nồng độ glucose trong máu.
- Uống đủ nước: bổ sung đủ nước hàng ngày giúp cơ thể duy trì trạng thái cân bằng và làm giảm áp lực thẩm thấu.
- Cập nhật liệu trình điều trị: luôn theo sát liệu trình điều trị cùng Bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
Tăng áp lực thẩm thấu là một vấn đề đáng lo ngại đối với những ai đang mắc tiểu đường. Việc ứng dụng các app theo dõi sức khỏe để cập nhật liên tục tình hình sức khỏe là điều cần thực hiện. Theo dõi các chỉ số, xây dựng lối sống và thói quen sinh hoạt đúng cách dưới sự hướng dẫn của Bác sĩ điều trị sẽ dễ dàng hơn bao giờ hết, từ đó phòng ngừa những biến chứng của tiểu đường một cách hiệu quả. Liên hệ với chúng tôi ngay nếu có thắc mắc gì khác nhé.
Tài liệu tham khảo:
1. Diabetes complications, CDC, https://www.cdc.gov/diabetes/complications/?CDC_AAref_Val=https://www.cdc.gov/diabetes/managing/problems.html , 15/05/2024
2. Diabetic ketoacidosis and hyperosmolar hyperglycemic syndrome: review of acute decompensated diabetes in adult patients, French EK, Donihi AC, Korytkowski MT, 29/05/2019
Nội dung trên chỉ mang tính tham khảo, không thay thế cho tư vấn y khoa. Hãy trao đổi trực tiếp với Bác sĩ để có hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của mỗi người! Xem thêm >
