Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 422 triệu người trên thế giới hiện đang sống chung với tiểu đường, và con số này dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong những thập kỷ tới. Hiểu rõ về tiểu đường và phân loại của nó sẽ giúp bạn phòng ngừa chúng một cách hiệu quả. Hãy cùng tìm hiểu bài viết dưới đây để nắm bắt những thông tin quan trọng và bảo vệ sức khỏe ngay!
1. Định nghĩa về bệnh tiểu đường
Tiểu đường (hay còn gọi là Đái tháo đường) là tình trạng bệnh lý mạn tính, xảy ra trong thời gian dài, khi cơ thể không sản xuất đủ insulin (in-su-lin) hoặc không sử dụng insulin một cách hiệu quả.
- Insulin là một loại nội tiết tố, hay còn gọi là hormone (hóc-môn) được sản xuất bởi tuyến tụy, có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh lượng đường trong máu.
- Cụ thể, khi nạp thực phẩm vào cơ thể, thức ăn sẽ được chuyển hóa thành đường glucose (gờ-lu-co). Tại đây, insulin sẽ đóng vai trò là “chìa khóa” mở cánh cửa giúp đường glucose đi vào trong tế bào, từ đó cung cấp năng lượng để cơ thể hoạt động.
- Nếu quá trình này bị rối loạn (khi không có đủ “chìa khoá” insulin hoặc tế bào không còn nhạy và thích ứng với "chìa khoá” insulin), cơ thể sẽ không kiểm soát được lượng đường huyết, dẫn đến nguy cơ gặp phải tình trạng tiểu đường, đặc biệt là tiểu đường típ 2.
2. Nguyên nhân gây ra tiểu đường
Tiểu đường có nguyên nhân do nhiều yếu tố, bao gồm:
- Yếu tố di truyền: theo thống kê, khoảng 15 - 30% những người mắc tiểu đường típ 2 có người thân trong gia đình cũng đã từng bị bệnh.
- Lối sống không lành mạnh: theo nghiên cứu của Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ (ADA), chế độ ăn uống không lành mạnh và thói quen ít vận động có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường típ 2 lên đến 70%.
- Tuổi tác: nguy cơ mắc tiểu đường tăng lên theo độ tuổi, đặc biệt là ở những người trên 45 tuổi.
- Ngoài ra còn có các nguyên nhân khác như: đã từng mắc tiểu đường ở thời kỳ mang thai, béo phì, có huyết áp và cholesterol xấu cao,...
3. Các loại tiểu đường thường gặp
Tiểu đường được phân làm 2 loại chính:
3.1 Tiểu đường típ 1
3.1.1 Định nghĩa
Tiểu đường típ 1 xảy ra khi cơ thể không thể sản xuất đủ insulin, từ đó không thể duy trì mức đường huyết ổn định. Mà nguyên nhân là do hệ thống miễn dịch tấn công, phá hủy các tế bào beta trong tuyến tụy, đây là nơi sản xuất insulin.
3.1.2 Nguyên nhân
Nguyên nhân chính xác của tiểu đường típ 1 vẫn chưa rõ ràng, nhưng có một số yếu tố ảnh hưởng có thể kể đến như:
- Di truyền
- Môi trường, thói quen sinh hoạt.
- Có thể có một yếu tố kích thích nào đó (như virus), khiến hệ thống miễn dịch gặp trục trặc, tấn công vào các tế bào khỏe mạnh.
3.1.3 Đặc điểm
- Tuổi tác: tiểu đường típ 1 thường xảy ra ở trẻ em và thanh thiếu niên, nhưng cũng có thể xuất hiện ở người lớn.
- Tỷ lệ người mắc: chiếm khoảng 5 - 10% tổng số ca tiểu đường.
Triệu chứng: các triệu chứng chính bao gồm:
+ Khát nước nhiều
+ Đi tiểu thường xuyên
+ Mệt mỏi
+ Giảm cân không rõ nguyên nhân
+ Sự thay đổi trong thị lực
3.2.4 Điều trị
Người mắc tiểu đường típ 1 phải tiêm insulin hàng ngày hoặc sử dụng cổng insulin để kiểm soát mức đường huyết. Cần theo dõi thường xuyên mức đường huyết và điều chỉnh chế độ ăn uống và hoạt động thể chất theo nhu cầu cơ thể.
3.2 Tiểu đường típ 2
3.2.1 Định nghĩa
Tiểu đường típ 2 là tình trạng khi cơ thể không có khả năng sử dụng insulin đúng cách trong thời gian dài. Điều này làm cho lượng đường trong máu tăng quá cao.
3.2.2 Nguyên nhân
Nguyên nhân của tiểu đường típ 2 chủ yếu liên quan đến các yếu tố về lối sống như:
- Béo phì
- Ít vận động
- Chế độ ăn uống không cân bằng
Tuổi tác và yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng, với nguy cơ cao hơn ở những người có tiền sử gia đình mắc bệnh.
3.2.3 Đặc điểm
- Tuổi tác: tiểu đường típ 2 thường gặp ở người trưởng thành, nhưng ngày càng nhiều thanh thiếu niên và trẻ em cũng mắc phải do lối sống không lành mạnh.
- Tỷ lệ người mắc: chiếm khoảng 90 - 95% tổng số ca tiểu đường.
Triệu chứng: các triệu chứng có thể nhẹ hoặc không có triệu chứng trong giai đoạn đầu, nhưng khi bệnh tiến triển, các triệu chứng có thể bao gồm:
+ Cảm thấy khát nước nhiều.
+ Đi tiểu thường xuyên.
+ Mệt mỏi.
+ Vết thương lâu lành.
+ Ngứa ran hoặc tê ở tay hoặc chân,...
3.2.4 Điều trị
Tiểu đường típ 2 có thể được quản lý thông qua chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, và duy trì cân nặng hợp lý. Trong một số trường hợp, thuốc uống hoặc tiêm insulin cũng có thể cần thiết để kiểm soát mức đường huyết.
Hiểu rõ về tiểu đường và các phân loại không chỉ giúp bạn nhận biết các triệu chứng sớm mà còn có những biện pháp phòng ngừa thích hợp. Nếu bạn hoặc người thân đang có triệu chứng nghi ngờ, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ chuyên gia y tế ngay để được hỗ trợ kịp thời.
Đặc biệt, với những ứng dụng ngày càng phát triển, việc theo dõi, phát hiện và điều trị tiểu đường đang ngày càng trở nên dễ dàng hơn. Bạn có thể sắm ngay cho mình những thiết bị và Ứng dụng giúp tuân thủ điều trị và kết nối chặt với Bác sĩ ngay tại nhà. Đừng quên theo dõi kênh để cập nhật được những kiến thức sức khỏe mới nhất.
Tài liệu tham khảo:
1. Ngày Đái tháo đường Thế giới năm 2021: Tiếp cận chăm sóc bệnh Đái tháo đường, HCDC, 14/11/2021
2. Sách Mật mã tiểu đường, Jason Fung, 2023
3. Hướng dẫn điều trị bệnh tiểu đường, Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ (ADA), 2024
Nội dung trên chỉ mang tính tham khảo, không thay thế cho tư vấn y khoa. Hãy trao đổi trực tiếp với Bác sĩ để có hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của mỗi người! Xem thêm >
