Bạn có biết rằng mỗi thói quen của chúng ta đều có thể là sự lựa chọn sống còn? Béo phì không chỉ là một con số trên cân, mà là một tình trạng khiến bạn tiến tới cực kì gần đến Tiểu đường (Đái tháo đường). Hãy theo dõi bài viết để hiểu rõ về mối đe dọa cũng như mối quan hệ của cả hai vấn đề này nhé.
1. Khái niệm
1.1 Béo phì là gì?
1.1.1 Khái niệm
Béo phì là tình trạng sức khỏe khi cơ thể tích tụ lượng mỡ thừa. Người bị béo phì thường có chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 30 trở lên. Béo phì được chia thành nhiều loại dựa vào vị trí mỡ tích tụ: béo phì trung tâm (mỡ bụng) và béo phì ngoại vi (mỡ dưới da).
1.1.2 Các thông số cần lưu ý khi bị Béo phì
- Chỉ số khối cơ thể (BMI): là chỉ số dựa trên chiều cao và cân nặng. Tình trạng béo phì là BMI từ 30 kg/m² trở lên.
- Vòng eo: nguy cơ béo phì cao được thể hiện khi vòng eo trên 102cm cho nam và 88cm cho nữ.
- Tỷ lệ mỡ cơ thể: thông số này giúp đánh giá chính xác hơn lượng mỡ trong cơ thể so với mỡ săn chắc.
1.2 Tiểu đường là gì?
1.2.1 Khái niệm
Tiểu đường là một bệnh lý rối loạn chuyển hoá liên quan đến việc cơ thể không sản xuất đủ insulin (in-su-lin) hoặc không sử dụng insulin hiệu quả.
1.2.2 Các thông số của Tiểu đường
- Đường huyết lúc đói (FPG): đây là mức glucose (gờ-lu-co) trong máu (đường huyết) sau khi nhịn ăn ít nhất 8 giờ. Mức FPG từ 126 mg/dL trở lên thường được xem là dấu hiệu của Tiểu đường.
- Hemoglobin A1c (HbA1c): chỉ số này cho biết mức đường huyết trung bình trong khoảng 2 - 3 tháng. Mức A1c từ 6.5% trở lên là dấu hiệu của Tiểu đường.
- Đường huyết ngẫu nhiên: mức đường huyết đo tại thời điểm bất kỳ trong ngày. Mức từ 200 mg/dL trở lên có nguy cơ mắc Tiểu đường.
2. Mối liên hệ giữa Béo phì và Tiểu đường
Mối quan hệ giữa Béo phì và Tiểu đường là cực kỳ chặt chẽ.
- Béo phì, đặc biệt là ở loại Béo phì trung tâm (mỡ bụng, mỡ nội tạng) sẽ dẫn đến tình trạng kháng insulin. Khi cơ thể không thể sử dụng insulin một cách hiệu quả, nồng độ glucose trong máu tăng cao, gây ra bệnh Tiểu đường típ 2.
- Ngoài ra, Béo phì có thể gây ra viêm nhiễm trong thời gian dài và làm rối loạn hormone (hóc-môn), làm tăng tỉ lệ mắc Tiểu đường.
3. Tỉ lệ mắc Tiểu đường và Béo phì
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ Tiểu đường đang gia tăng trên toàn thế giới, đặc biệt là trong nhóm người béo phì. Số liệu cho thấy:
- Khoảng 422 triệu người mắc Tiểu đường trên toàn thế giới vào năm 2014.
- Tại Việt Nam, tỷ lệ người mắc Tiểu đường đã tăng từ 5,4% vào năm 2010 lên khoảng 12% vào năm 2021. Trong số đó, gần 60% bệnh nhân Tiểu đường típ 2 có chỉ số BMI cao, cho thấy một mối liên hệ mạnh mẽ giữa tình trạng Béo phì và Tiểu đường.
- Theo nghiên cứu, tỷ lệ người Béo phì ở Việt Nam đã gia tăng, đặc biệt là ở trẻ em, từ 3% vào đầu những năm 1990 lên khoảng 12% vào năm 2020.
4. Nguyên nhân gây Tiểu đường và Béo phì
4.1 Nguyên nhân gây Béo phì
- Chế độ ăn uống: tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu calo, đường và chất béo bão hòa, cùng với sự thiếu hụt rau củ và protein lành mạnh.
- Thiếu vận động: lối sống ít vận động do công việc văn phòng, thói quen sinh hoạt,...
- Yếu tố di truyền: di truyền cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc tăng cân.
4.2 Nguyên nhân gây Tiểu đường
- Kháng insulin: với những ai bị béo phì, có thể xảy ra tình trạng kháng insulin từ nhiều nguyên nhân, từ đó dẫn đến tình trạng đường huyết cao.
- Viêm nhiễm: lượng mỡ dư thừa có thể gây ra tình trạng viêm nhiễm trong thời gian dài và ảnh hưởng đến sự sản xuất và quản lý insulin.
- Di truyền: nếu trong gia đình có người bị tiểu đường, bạn cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
5. Những biến chứng của Tiểu đường
Người mắc Tiểu đường có nguy cơ cao gặp phải nhiều biến chứng nghiêm trọng như bệnh tim mạch, tổn thương thần kinh, bệnh thận, mờ mắt, và các vấn đề về chân,...
6. Những biện pháp phòng ngừa Tiểu đường và Béo phì
Chế độ ăn uống lành mạnh: ưu tiên rau củ quả, tránh nạp đường, cắt giảm tinh bột, hạn chế đồ ăn nhanh,...
Thể dục thể thao: dành 50 phút tập thể dục mỗi tuần.
- Kiểm soát cân nặng hợp lý.
- Theo dõi sức khỏe định kỳ,...
- Những biện pháp phòng ngừa Tiểu đường và Béo phì
Béo phì và Tiểu đường là hai vấn đề sức khỏe cực kỳ nguy hiểm. Việc hiểu rõ về chúng sẽ giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn để phòng tránh cũng như điều trị.
Ngoài ra, với sự phát triển của thời đại thì việc ứng dụng công nghệ AI để hỗ trợ điều trị Tiểu đường, Béo phì đang ngày càng phổ biến. Trang bị ngay cho mình những thiết bị và Ứng dụng giúp tuân thủ điều trị và kết nối chặt với Bác sĩ để điều trị bệnh lý hiệu quả nhất. Nếu có bất cứ thắc mắc cần giải đáp, hãy để lại câu hỏi để được tư vấn ngay nhé!
Tài liệu tham khảo:
1. Obesity: Health consequences of being overweight, WHO, 23/11/2023
2. Diabetes and Obesity, Watts, M, https://www.diabetes.co.uk/diabetes-and-obesity.html, 29/10/2023
Nội dung trên chỉ mang tính tham khảo, không thay thế cho tư vấn y khoa. Hãy trao đổi trực tiếp với Bác sĩ để có hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của mỗi người! Xem thêm >
