Khám phá tỉ lệ Béo phì và Tiểu đường (Đái tháo đường) hiện nay, reo lên hồi chuông cảnh báo về thực trạng sức khỏe hiện tại của chúng ta.
1. Béo phì
1.1 Tỉ lệ mắc bệnh béo phì toàn cầu
Tỉ lệ Béo phì đã gia tăng nhanh chóng trong vài thập kỷ qua:
- Theo WHO, trong năm 2022 có khoảng 650 triệu người trưởng thành trên toàn cầu được xếp vào loại Béo phì. Điều này tương đương với hơn 13% dân số trưởng thành.
- Béo phì ở trẻ em: khoảng 40 triệu trẻ em dưới 5 tuổi bị thừa cân hoặc Béo phì, con số này đang có xu hướng tăng.
- Các quốc gia phát triển như Mỹ và nhiều quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam đều đang ghi nhận sự gia tăng đều đặn về tỉ lệ Béo phì.
1.2 Tình hình Béo phì tại Việt Nam
- Theo kết quả khảo sát của Bộ Y tế và các tổ chức liên quan, tỉ lệ Béo phì ở người trưởng thành Việt Nam đã tăng lên đáng kể trong những năm qua. Tính đến năm 2020, khoảng 18,3% người trưởng thành được xác định là thừa cân hoặc Béo phì.
- Béo phì ở trẻ em: tỉ lệ trẻ em Việt Nam bị thừa cân cũng đang gia tăng. Năm 2022, khoảng 5,2% trẻ em dưới 5 tuổi được ghi nhận mắc Béo phì.
2. Tiểu đường
2.1 Tỉ lệ mắc bệnh Tiểu đường toàn cầu
Tiểu đường, đặc biệt là Tiểu đường típ 2, thường đi liền với tình trạng béo phì bởi nhiều nguyên nhân:
- Theo WHO vào năm 2021, ước tính có 537 triệu người trưởng thành mắc bệnh Tiểu đường trên toàn cầu, một con số có thể tăng lên 592 triệu vào năm 2035 và 783 triệu vào năm 2045.
- Tỉ lệ tiểu đường ở người béo phì: khoảng 80% bệnh nhân Tiểu đường típ 2 đều có tình trạng thừa cân hoặc béo phì. Điều này cho thấy rằng sự gia tăng của tình trạng béo phì trực tiếp liên quan đến sự phát triển của bệnh tiểu đường.
2.2 Tình hình Tiểu đường tại Việt Nam
- Tại Việt Nam, theo khảo sát của Bộ Y tế. Vào năm 2021, khoảng 4,5 triệu người trưởng thành, tương đương 5,4% dân số mắc bệnh tiểu đường. Hiện nay, con số này đã tăng hơn 5 triệu người, cao nhất tại khu vực Đông Nam Á.
- Tiểu đường típ 2 đặc biệt phổ biến và thường gắn liền với tình trạng béo phì, điều này cho thấy sự cần thiết phải chú ý đến sức khỏe và lối sống lành mạnh.
3. Mối quan hệ giữa Béo phì và Tiểu đường
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng có một mối liên hệ chặt chẽ giữa Béo phì và Tiểu đường, tiêu biểu với các tình trạng:
3.1 Kháng insulin (in-su-lin)
Người có chỉ số cân nặng vượt mức dễ dẫn đến tình trạng kháng insulin cao, từ đó làm mức đường huyết tăng cao và tiến triển thành Tiểu đường típ 2. Vậy kháng insulin là gì và cơ chế hoạt động ra sao?
- Insulin là một loại hormone (hóc-môn) nội tiết tố được sản xuất bởi tuyến tụy và có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh lượng glucose (gờ-lu-co) trong máu (glucose hay còn gọi là đường sẽ được sinh ra khi cơ thể ăn uống hằng ngày), sau đó glucose sẽ được đưa vào máu để nuôi sống các tế bào, gọi là đường huyết.
- Cụ thể, khi glucose trong máu dần tăng cao, insulin sẽ đóng vai trò là trung gian giúp glucose đi vào trong tế bào. Nhưng nếu các tế bào không phản ứng tốt với insulin, làm cho glucose không thể vào tế bào như bình thường khiến glucose bị giữ lại trong máu làm đường huyết tăng cao. Tình trạng này gọi là kháng insulin.
3.2 Khu vực
- Tại các khu vực phát triển như Mỹ, Canada và các nước Châu Âu, tỉ lệ mắc Béo phì và Tiểu đường cực cao, vì lối sống ít vận động và chế độ ăn uống nhiều thức ăn nhanh. Tại Mỹ, gần 42% người trưởng thành được xác định là Béo phì.
- Việc phát triển kinh tế và thay đổi lối sống tại các khu vực đang phát triển như ở Việt Nam, Ấn Độ, các nước Châu Phi làm gia tăng tỉ lệ Béo phì và Tiểu đường.
4. Giải pháp giảm tỉ lệ mắc Tiểu đường và Béo phì
Dưới đây là một số giải pháp khả thi để giảm tỉ lệ mắc Béo phì cùng Tiểu đường:
- Khuyến khích chế độ ăn uống lành mạnh: tăng cường tiêu thụ rau, trái cây, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn và thức ăn nhanh.
- Tăng cường hoạt động thể chất: khuyến nghị người lớn tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần là rất quan trọng.
- Tăng cường giáo dục cộng đồng: tổ chức các hội thảo và chiến dịch truyền thông để nâng cao nhận thức về nguy cơ của Béo phì và Tiểu đường.
- Theo dõi sức khỏe định kỳ: khuyến khích người dân kiểm tra sức khỏe định kỳ nhằm phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến Béo phì và Tiểu đường,...
Tỉ lệ mắc Béo phì và Tiểu đường đang gia tăng đặt ra nhiều thách thức cho sức khỏe cộng đồng. Những con số này không chỉ đơn thuần là thống kê mà còn phản ánh những can thiệp cần thiết để cải thiện sức khỏe cho bản thân và cho xã hội.
Việc ứng dụng các thiết bị trợ lý ảo để hỗ trợ điều trị lối sống bệnh Tiểu đường cần phải được đẩy mạnh nhiều hơn. Trang bị ngay cho bản thân những thiết bị và Ứng dụng giúp tuân thủ điều trị và kết nối chặt với Bác sĩ là một lựa chọn giúp điều trị Béo phì, Tiểu đường hiệu quả. Nếu có bất cứ thắc mắc cần giải đáp, hãy để lại câu hỏi để được tư vấn ngay!
Tài liệu tham khảo:
1. Obesity: Health consequences of being overweight, WHO, 23/11/2023
2. Type 2 diabetes – Symptoms and causes, Mayo Clinic, 14/03/2023
Nội dung trên chỉ mang tính tham khảo, không thay thế cho tư vấn y khoa. Hãy trao đổi trực tiếp với Bác sĩ để có hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của mỗi người! Xem thêm >
