1. Béo phì là gì?

1.1 Định nghĩa Béo phì

Béo phì là tình trạng mỡ tích tụ vượt mức cho phép, thường được xác định bằng chỉ số khối cơ thể (BMI). Béo phì là nguyên nhân hàng đầu gây nên nhiều vấn đề về sức khỏe như bệnh lý tim mạch, ung thư, đặc biệt và phổ biến nhất là Tiểu đường.

1.2 Dấu hiệu và triệu chứng của Béo phì

• Chỉ số BMI cao: một trong những cách đơn giản nhất để xác định tình trạng béo phì là tính chỉ số BMI. BMI từ 25 - 29.9 là thừa cân, trong khi chỉ số BMI từ 30 trở lên được coi là Béo phì.
• Mỡ bụng: việc tích tụ mỡ xung quanh vùng bụng (mỡ dưới da và mỡ nội tạng) là một dấu hiệu rõ ràng của tình trạng béo phì. Đây cũng là nguyên nhân chính trong việc làm rối loạn hoạt động của insulin.
• Khó thở: cảnh giác nếu bạn gặp khó khăn khi thực hiện các hoạt động thể chất đơn giản, cụ thể là cảm thấy khó thở do tim phổi bị chèn ép, đặc biệt là khi nằm. 
• Đau khớp: trọng lượng cơ thể lớn gây áp lực lên xương và các khớp, làm đau và khó khăn khi vận động.
• Thay đổi chu kỳ kinh nguyệt: ở phụ nữ, Béo phì ảnh hưởng và gây ra rối loạn chu kỳ kinh nguyệt.

2. Béo phì: nguyên nhân hàng đầu gây ra Tiểu đường típ 2

2.1 Tiểu đường típ 2 là gì?

Đái tháo đường (hay còn gọi là tiểu đường) là một bệnh lý rối loạn chuyển hóa tồn tại trong thời gian dài, mà biểu hiện dễ thấy và đặc trưng nhất là tình trạng glucose (gờ-lu-co) trong máu cao. Có 2 loại Đái tháo đường chính: Đái tháo đường típ 1 và Đái tháo đường típ 2. 

Đái tháo đường típ 2 chiếm đa số các trường hợp tiểu đường hiện nay, chủ yếu do tình trạng kháng insulin gây nên. 

Insulin (in-su-lin) là một loại hormone (hóc-môn) nội tiết tố được sản xuất bởi tuyến tụy, có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh lượng đường (glucose) trong máu. Khi nạp thực phẩm vào cơ thể, thức ăn sẽ được chuyển hóa thành đường glucose trong máu, insulin sẽ “mở cửa” đưa glucose vào các tế bào. Nhưng nếu các tế bào không chịu để insulin đưa glucose đi vào như bình thường, sẽ khiến đường huyết ứ đọng ngày càng đông và gây nên tình trạng đường huyết cao. Đây là hiện tượng kháng insulin.

2.2. Mối liên hệ giữa Đái tháo đường và Béo phì

Béo phì là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến Đái tháo đường  típ 2, đặc biệt khi mỡ nội tạng tích tụ nhiều ở vùng bụng. Điều này gây ra tình trạng kháng insulin, làm cơ thể khó kiểm soát đường huyết.

Nghiên cứu cho thấy, người béo phì có nguy cơ mắc Đái tháo đường típ 2 cao hơn tới 80 lần so với người không béo phì. Tuy nhiên, không phải ai bị béo phì cũng mắc đái tháo đường. Ở người béo phì, các tế bào mỡ phải xử lý lượng dinh dưỡng vượt quá khả năng, dẫn đến căng thẳng tế bào. Quá trình này gây viêm và giải phóng một loại protein gọi là cytokine, loại protein này cản trở hoạt động của insulin, khiến cơ thể dần dần kháng insulin.

Điều đáng lo ngại là Đái tháo đường típ 2 do béo phì phát triển âm thầm và thường không có biểu hiện rõ ràng. Vì vậy, việc duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tập luyện đều đặn và kiểm tra sức khỏe định kỳ là rất quan trọng để phát hiện và kiểm soát bệnh từ sớm.

2.3 Dấu hiệu và triệu chứng mắc Đái tháo đường ở người béo phì

Một số dấu hiệu và triệu chứng ở người béo phì mắc bệnh đái tháo đường thường thấy là: 

• Khát nước và đi tiểu nhiều: nếu bạn cảm thấy khát nước liên tục và đi tiểu nhiều hơn bình thường, hãy cảnh giác vì đây chính là dấu hiệu ban đầu của đái tháo đường. Điều này xảy ra là vì cơ thể  đang cố gắng loại bỏ lượng đường dư thừa thông qua nước tiểu.
• Cảm giác đói: mặc dù ăn uống đủ, thậm chí là mới ăn xong bạn vẫn cảm thấy đói? Đây là triệu ban đầu của đái tháo đường vì không thể sử dụng đường để tạo năng lượng.
• Vết thương khó lành: những vết thương nhỏ sẽ lâu lành hơn, vì khả năng hồi phục của các tế bào đang dần bị ảnh hưởng. 
• Giảm cân không rõ nguyên nhân: nguyên nhân do cơ thể không thể chuyển hóa đường thành năng lượng.
• Mệt mỏi: vì cơ thể không thể sử dụng đường một cách hiệu quả nên mệt mỏi, kiệt sức, thiếu năng lượng là những triệu chứng phổ biến.
• Tê bì, ngứa ran tay chân: do dây thần kinh đang dần bị chèn ép, đặc biệt nghiêm trọng hơn ở những người mắc Béo phì.
• Mờ mắt: nồng độ đường huyết cao sẽ ảnh hưởng đến thị lực, làm mắt nhìn mờ.

Việc phát hiện những dấu hiệu, triệu chứng của Đái tháo đường ở người bị Béo phì là điều cực kì quan trọng, đóng vai trò tiên quyết trong quá trình điều trị. Bạn có thể theo dõi tình trạng sức khỏe của bản thân với Ứng dụng trợ lý ảo để phát hiện và điều trị Đái tháo đường, đặc biệt là đối với những nhóm người có nguy cơ cao như Béo phì. Các ứng dụng có thể giúp bạn tuân thủ lối sống lành mạnh và kết nối chặt chẽ với Bác sĩ, từ đó phòng tránh và điều trị Đái tháo đường một cách hiệu quả. Liên hệ chúng tôi ngay nếu có bất cứ thắc mắc gì khác nhé!

Tài liệu tham khảo:

Why does obesity cause diabetes?, National Library of Medicine, https://www.cell.com/cell-metabolism/fulltext/S1550-4131, 04/01/2023. 

Nội dung trên chỉ mang tính tham khảo, không thay thế cho tư vấn y khoa. Hãy trao đổi trực tiếp với Bác sĩ để có hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của mỗi người! Xem thêm >