5 chế độ ăn lành mạnh cho người tiểu đường và béo phì

Giải pháp ăn uống nào cho bệnh nhân Béo phì và Tiểu đường? Việc lựa chọn chế độ ăn uống phù hợp không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn điều chỉnh mức đường huyết một cách hiệu quả. Bài viết này sẽ điểm qua một số chế độ ăn phổ biến và hiệu quả cho những người Béo phì và Tiểu đường, đồng thời cung cấp những lưu ý quan trọng để xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh.

1. Chế độ ăn Địa trung hải

Chế độ ăn Địa trung hải (Mediterranean diet) nổi tiếng với các thực phẩm lành mạnh, giàu dinh dưỡng, đặc biệt có lợi cho những ai gặp vấn đề về cân nặng, tiểu đường và tim mạch. Đây là một phong cách ăn uống dựa trên các thói quen ẩm thực truyền thống của các quốc gia thuộc khu vực Địa trung hải như: Ý, Hy Lạp và Tây Ban Nha.

Chế độ ăn Địa trung hải.png — Cải thiện sức khỏe hằng ngày với chế độăn Địa trung hải

1.1 Loại thực phẩm nên tiêu thụ

Cá: cá hồi, cá thu, cá ngừ (giàu omega-3 và ít chất béo).
Rau củ: cà chua, dưa chuột, bông cải xanh, cà rốt (cung cấp vitamin và chất xơ).
Trái cây: dâu tây, táo, nho, cam (giàu antioxidants và vitamin).
Ngũ cốc nguyên hạt: gạo lứt, quinoa, yến mạch (bổ sung chất xơ).
Cây họ đậu: đậu xanh, đậu đen, đậu lăng (nguồn protein và chất xơ cao).
Dầu ô liu: dùng để chế biến món ăn hoặc trộn salad.

1.2 Thực phẩm cần hạn chế

Thịt đỏ: bò, cừu, thịt xông khói (có chứa chất béo bão hòa cao).
Thực phẩm chế biến sẵn: pizza, xúc xích đóng hộp, khoai tây chiên, gà rán (chứa nhiều muối và chất béo không tốt).
Đồ ngọt: bánh ngọt, bánh quy (chứa đường tinh luyện cao).

2. Chế độ ăn Low-Carb

Chế độ ăn Low-Carb (lượng carbohydrate thấp) là một chế độ ăn hạn chế lượng carbohydrate. Thường tập trung vào việc tăng cường protein và chất béo lành mạnh. Mục tiêu là giảm lượng đường trong máu và hỗ trợ quá trình giảm cân bằng cách thay đổi cách cơ thể sử dụng năng lượng.

2.1 Thực phẩm nên tiêu thụ

Thịt nạc: thịt gà không da, thịt bò nạc (giàu protein, giúp no lâu hơn).
Trứng: trứng luộc hoặc chiên với ít dầu (cung cấp protein chất lượng cao).
Rau củ: rau xanh, cải xoăn, cà rốt, ớt chuông (có ít carb và giàu chất xơ).
Các loại hạt: hạnh nhân, hạt chia (cung cấp chất béo lành mạnh).
Sản phẩm từ sữa: sữa chua không đường, phô mai ít béo (nguồn protein tốt).

2.2 Thực phẩm cần hạn chế

Đường và nước ngọt: soda, nước trái cây đóng hộp có thêm đường.
Bánh mì và mì ống: bánh mì trắng, mì spaghetti (chứa nhiều carbohydrate tinh chế).
Thực phẩm chiên: khoai tây chiên, gà rán (chứa chất béo không lành mạnh).

Chế độ ăn Low-Carb.png — Hạn chế lượng carbohydrate trong ăn uống để hướng tới mục tiêu điều trị tiểu đường và béo phì

3. Chế độ ăn DASH

Chế độ ăn DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) là một chế độ ăn được thiết kế đặc biệt để giảm huyết áp và cải thiện sức khỏe tim mạch. Nó tập trung vào việc cung cấp chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng, giúp kiểm soát huyết áp và phòng ngừa các bệnh mãn tính khác như bệnh tim và Tiểu đường.

3.1 Thực phẩm nên tiêu thụ

Rau củ: rau chân vịt, bông cải xanh, cà rốt (giàu kali và vitamin).
Trái cây: chuối, táo, dâu tây (giàu chất xơ và vitamin).
Ngũ cốc nguyên hạt: gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên cám (cung cấp nhiều chất xơ và dinh dưỡng).
Sản phẩm từ sữa ít béo: sữa tươi không đường, sữa chua (cung cấp canxi mà không béo

3.2 Thực phẩm cần hạn chế

Muối và gia vị: hạn chế muối trong nấu ăn, tránh gia vị có chứa muối nhiều.
Đồ ăn nhanh: hamburger, pizza (chứa nhiều muối và calo).
Thức uống có đường: tránh đồ uống như trà ngọt hay nước ngọt có ga.

Chế độ ăn DASH.png — Chế độ ăn DASH hiện đang ngày càng phổ biến rộng rãi

4. Chế độ ăn chay và thuần chay

Chế độ ăn chay hoặc thuần chay cung cấp nhiều lợi ích cho người mắc Béo phì và Tiểu đường. Chế độ này tập trung vào thực phẩm có nguồn gốc thực vật, giúp cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng.

4.1 Thực phẩm nên tiêu thụ

Rau và trái cây: cà chua, bông cải xanh, dưa hấu, cam (cung cấp nhiều vitamin, chất xơ).
Đậu và các loại hạt: đậu đen, đậu lăng, hạt hướng dương (nguồn protein thực vật).
Ngũ cốc nguyên hạt: yến mạch, gạo lứt, quinoa (giúp tăng cường năng lượng).
Sữa từ thực vật: sữa hạnh nhân, sữa đậu nành không đường.

4.2 Thực phẩm cần hạn chế

Đường tinh luyện: đường trắng, đường nâu, siro (tránh các loại bánh ngọt và kẹo có chứa đường).
Thực phẩm chế biến sẵn: món ăn đông lạnh sẵn, snack bim bim (thường chứa chất béo không lành mạnh và nhiều muối).
Sản phẩm từ sữa cao béo: nếu bạn ăn chay nhưng muốn giảm béo, hãy hạn chế phô mai, kem và sữa đặc.

Chế độ ăn chay và thuần chay.png — Chế độ ăn thuần chay không còn quá xa lạ với nhiều người

5. Chế độ ăn hạn chế đường

Chế độ ăn hạn chế đường là một chế độ ăn uống tập trung vào việc giảm, thậm chí là loại bỏ thực phẩm chứa đường trong khẩu phần ăn hàng ngày, từ đó cải thiện khả năng kiểm soát đường huyết hiệu quả.

Mục tiêu chính của chế độ này là cải thiện sức khỏe tổng thể, hỗ trợ giảm cân, ổn định mức đường huyết và hạn chế nguy cơ mắc các bệnh mãn tính khác.

Chế độ ăn hạn chế đường.png — Hạn chế đường là điều tiên quyết ở hầu hết người mắc Tiểu đường và Béo phì

5.1 Thực phẩm nên tiêu thụ

Trái cây tươi: berries (dâu xanh, dâu tây, việt quất), táo, lê (các loại trái cây này có chỉ số glycemic thấp).
Rau củ tươi: bí ngòi, bông cải, cà rốt, rau chân vịt (vừa ít calo lại giàu dinh dưỡng).
Các loại protein chất lượng cao: thịt gà, cá, trứng hữu cơ (cung cấp protein cần thiết mà không tăng mức đường huyết).
Ngũ cốc nguyên hạt: yến mạch, quinoa, bột kiều mạch (chất xơ cao và ít tinh bột hơn).

5.2 Thực phẩm cần hạn chế

Thực phẩm chứa đường: nước ngọt có ga, trái cây đóng hộp, siro,...
Bánh mì và bột mỳ tinh chế: bánh mì trắng, bánh quy, mì ống thông thường.
Thức ăn nhanh và đóng gói: những đồ ăn nhanh như pizza, khoai tây chiên, gà rán, các loại thực phẩm đông lạnh.

6. Mẹo có một chế độ ăn lành mạnh cho người Tiểu đường và Béo phì

Chuẩn bị bữa ăn tại nhà: việc chuẩn bị món ăn tại nhà sẽ kiểm soát được thành phần và vệ sinh thực phẩm.
Thực hiện bữa ăn nhẹ lành mạnh: khi cảm thấy đói, hãy chọn thực phẩm như hạt hạnh nhân, trái cây tươi, hoặc rau củ cắt miếng.
Thử các công thức nấu ăn mới: điều này giúp bạn không cảm thấy nhàm chán với đồ ăn lành mạnh, đồng thời giúp khám phá ra nhiều món ăn mới ngon miệng hơn.

Khi theo đuổi một chế độ ăn uống lành mạnh, điều quan trọng là mỗi người phải tìm được sự cân bằng phù hợp với cơ thể và lối sống của bản thân. Các chế độ ăn này không chỉ giúp kiểm soát cân nặng mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể.

Ngoài ra, bạn có thể sử dụng ứng dụng để cùng bác sĩ theo dõi thực đơn và chế độ ăn uống hằng ngày. Đồng thời kiểm soát được các chỉ số và luôn cập nhật tình trạng sức khỏe và đưa ra liệu trình điều trị phù hợp nhất. Liên hệ với chúng tôi ngay nếu đang có bất cứ thắc mắc gì khác nhé.

Tài liệu tham khảo:

1. Patient education: Type 2 diabetes and diet, Uptodate, https://www.uptodate.com/contents/type-2-diabetes-and-diet-beyond-the-basics, 04/03/2024

2. Diabetes diet: a healthy, balanced diet for diabetes, Diabetes UK, https://www.diabetes.org.uk/living-with-diabetes/eating/what-is-a-healthy-balanced-diet

Nội dung trên chỉ mang tính tham khảo, không thay thế cho tư vấn y khoa. Hãy trao đổi trực tiếp với Bác sĩ để có hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của mỗi người! Xem thêm >